Miauczący problem

W Legionowie od 7 lat funkcjonuje program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt, tak więc nowelizacja Ustawy o ochronie praw zwierząt z 1 stycznia 2012 roku miasta nie zaskoczyła. Program zawiera wiele działań, m.in.: prowadzenie akcji sterylizacji kotów wolno żyjących i mieszkających w środowiskach patologicznych, ich leczenie, dokarmianie, organizowanie akcji edukacyjnych i adopcyjnych.

Realizacja programu możliwa jest dzięki osobom, które dobrowolnie i bardzo aktywnie kontynuują swoją pracę sprzed wprowadzenia odgórnych zapisów. Gotowe są poświęcić swój wolny czas dla wyłapania sfory błąkających się kotów, dostarczenia ich do lecznicy weterynaryjnej, a potem podzielenia się z nimi swoją częścią przestrzeni. Tym sposobem kolejne zwierzęta znajdują okresowe schronienie, a po czasie nowy dom.

Mikrodziałalność na makroskalę

         – Nigdy nie byłam kociarą. Kota, którego przygarnął mój syn, tylko obserwowałam. Ale pewnego dnia zaczęłam dokarmiać kotkę, która żyła obok bloku, w którym mieszkam. Kotka zaczęła mnie rozpoznawać, a nawet chodziła na spacery ze mną i z moim psem. Ludzie często robili nam zdjęcia i pytali, czy zwierzęta 'to tak w komplecie’. Kiedy kotka zaszła w ciążę, zaczęłam się tym interesować, czytać, szukać informacji u innych ludzi. Tak zaczęła się moja fascynacja kotami – opowiada mie

szkanka Legionowa, Alicja Jędryczka.

         O swoich poczynaniach mówi, że jest to mikrodziałalność. Ma 7 podopiecznych, których stale dokarmia. W domu zamieszkały 2 koty. – Bardzo dobrze spisuje się Urząd Miasta. Kiedy tylko mam jakiś problem, dzwonię do odpowiedniej osoby i od razu otrzymuję pomoc. Oczywiście karmy, której duże ilości pojawiają się dwa razy w roku, mogłoby być jeszcze trochę więcej, ale nie mogę narzekać.

         Alicja Jędryczka nie narzeka również na stosunki pomiędzy wolontariuszami. Jak twierdzi, tworzą się wśród nich mniejsze grupy, co sprawia, że kontakt jest bardzo łatwy i błyskawicznie przynosi efekty w postaci ogłoszeń o kocie do adopcji czy wniosków o sterylizację. Może również polegać na gospodyni bloku i sąsiadach, którzy udostępniają piwnice. Koty mogą się w nich ogrzać i być dokarmiane.

Okiem urzędnika

         Za realizację programu odpowiedzialny jest Wydział Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Legionowo. Tutaj, osoby zajmujące się ograniczaniem liczby bezdomnych kotów, mogą pobrać wniosek o finansowaną przez UM sterylizację; umowa na ten zabieg podpisana jest z 6 legionowskimi lecznicami. Od roku 2006, czyli początku funkcjonowania programu, wysterylizowano prawie 1300 kotów. Jednak dokładne wypełnienie formularza to nie wszystko.

         – Staramy się weryfikować osoby składające wnioski, żeby pod płaszczykiem naszej akcji nie chciały wysterylizować własnego kota – mówi Krzysztof Włochiński z Wydziału Gospodarki Komunalnej. Zaznacza również, kiedy urząd zmuszony jest odmówić pomocy: – Zdarza się, że ludzie przyjeżdżają z kotami przygarniętymi z terenów innych gmin. Wtedy mówię, że muszą zgłosić się do urzędu właśnie takiej gminy, a nie zwozić zwierzęta tutaj. Kiedyś też przyszła dziewczyna, która chciała pobrać wniosek i powoływała się przy tym na jedną z pań będącą motorem całego przedsięwzięcia. Chciałem to zweryfikować i do tej pani zadzwonić, ale, niestety, dziewczyna uciekła.

         Dla 37 formalnie spisanych wolontariuszy pomoc Urzędu Miasta jest bardzo znacząca. Dwa razy w roku, wiosną i jesienią, otrzymują duże ilości karmy dla swoich ok. 160 podopiecznych. Do rozdysponowania jest prawie 1500 kg karmy suchej oraz 500 kg karmy z puszek (na rok). – Już 3 razy kupowaliśmy również ocieplane budki, które rozstawiamy w różnych miejscach po porozumieniu ze Spółdzielnią Mieszkaniową, a w których koty mogą chronić się przed zimnem i być dokarmiane. W ten sposób wyprowadzamy je z piwnic bloków mieszkalnych – mówi urzędnik.

         Z budżetu Legionowa na funkcjonowanie programu przeznacza się spore kwoty: w pierwszym roku było to niecałe 40 tys. zł. (tylko sterylizacje), a w ostatnim podsumowanym już ok. 320 tys. zł. To koszt całego programu obejmującego nie tylko koty, ale też psy (w tym 240 tys. zł. wydane na bezdomne psy oddawane do schroniska). Dodatkowo, w okresie jesiennym, 1500 zł. na karmę dla blokowych kotów przeznacza Spółdzielnia Mieszkaniowa.

Pomimo przeszkód

         Umowa adopcyjna, na niej wszystkie dane tymczasowego właściciela kota, adoptującego i samego zwierzęcia. Pod nimi 10 warunków adopcji. W ten sposób zabezpiecza się jedna z wolontariuszek, Agnieszka Banaszkiewicz. – System umów jest bardzo pomocny, bo przez cały czas mogę kontrolować, co dzieje się z kotem. Chętnych ludzi zawsze pytam o ogólną sytuację w domu, czy będą mieli odpowiednie zabezpieczenia, co zrobią z kotem, jak wyjadą. Staram się też w jakimś stopniu dopasować kota do nowych właścicieli – mówi.

         Niestety są tacy, którym ta charytatywna działalność przeszkadza. – Często słyszę zarzut, że zarabiam na tym, co robię, a prawda jest taka, że sama muszę dopłacać chociażby do karmy – tłumaczy wolontariuszka. Wspomina też o sąsiadce, która ciągle wynajduje na siłę nowe problemy związane z zamieszkującymi w jednym z mieszkań kotami. – Przeszkadza jej dosłownie wszystko. Napisała nawet pismo do urzędu, w którym poskarżyła się, że w bloku śmierdzi, że jest brudno, że warunki zagrażają zdrowiu i życiu ludzi. A to nieprawda, co chyba sama widzisz – uśmiecha się.

         Agnieszka Banaszkiewicz opowiada o jednej z bardzo przykrych sytuacji na osiedlu, kiedy to jedna z mieszkanek odkryła azyl kilku kociaków, powiedziała o tym swojemu mężowi, a on w nocy wziął łopatę i kociaki zatłukł. Ci, którzy tworzą grupę najgłośniej komentujących całą akcję, sugerowali już wiele razy, że należy wolno żyjącym kotom podrzucać tabletki antykoncepcyjne zamiast 'bawić się’ w sterylizację. Nie rozumieją, że sterylizacja to niedługi zabieg przeprowadzany pod znieczuleniem, a tabletki mogą powodować kłopoty ze zdrowiem, zagrażać życiu, sprawiać, że koty będą agresywne i hałaśliwe.

Poparcie specjalisty

         Jednym z lekarzy, którzy niosą pomoc bezdomnym kotom w ramach legionowskiego programu, jest weterynarz Marta Szczechura. Z jej specjalistycznego punktu widzenia, bezdomne koty są zdecydowanie trudniejszymi pacjentami. – Zazwyczaj są to koty dzikie, więc trudno je przebadać. Utrudnione jest też samo leczenie, ponieważ nie mamy dużo informacji o kocie i nie wiemy, jak zareaguje na podane leki – mówi weterynarz.

         Wśród obrażeń, jakie mają najczęściej znalezione lub złapane koty, wymienia liczne złamania i stłuczenia, przytrafiają się też choroby zakaźne. W każdym przypadku pojawiają się pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne. Ale najistotniejszą kwestią, którą należy wyjaśniać, jest zabieg sterylizacji, ponieważ niektórzy uważają go za okaleczanie zwierząt. Prawda jest taka, że sterylizacja (działania mające na celu zapobieganie zapłodnieniu, w których mieści się m.in. kastracja – ingerencja chirurgiczna) pozwala kontrolować liczbę wolno żyjących kotów, a także zachęca do ich przygarnięcia.
         – Świadomość potrzeby sterylizacji jest wśród właścicieli kotów coraz większa i są oni skłonni płacić za zabieg z własnej kieszeni – stwierdza lekarka. Potwierdzają to statystyki: w roku 2012 tylko w jednej lecznicy wysterylizowano 100, a do kwietnia tego roku już 55 kotów. Niewiele zwierząt kwalifikowanych jest do uśpienia, gdyż coraz częściej znajdują się chętni do pomocy, a dzięki nim leczenie przynosi pożądane skutki.

Zdaniem koordynatora

         Motorem działalności wolontariuszy jest Małgorzata Luzak, radna miasta. Na swoim blogu (malgosialuzak.blog.onet.pl) podsumowuje każdy rok funkcjonowania programu i prosi „mieszkańców legionowskich bloków o wyrozumiałość dla wolontariuszy-opiekunów kotów, którzy kosztem własnego czasu działają we wspólnej dla wszystkich sprawie”. Małgorzata Luzak jest łącznikiem pomiędzy wolontariuszami, lokalną prasą, ale też na Facebooku oraz Allegro. Bardzo często są też rozklejane w różnych częściach miasta. System jest pomocny zwłaszcza w sytuacjach nagłych. 

         – Byłam świadkiem, jak mężczyzna przyniósł do weterynarza pięknego, rasowego, w pełni zdrowego kota, którego chciał uśpić, ponieważ zwierzę miało już swoje lata. Kot nie kwalifikował się do uśpienia, więc jego pan wolał skazać go na męki w schronisku, niż pozwolić mu nadal ze sobą mieszkać. Zareagowałam i w ciągu dwóch dni udało się znaleźć nowy dom – opowiada radna.

         Podkreśla, że ludzie czasami traktują zwierzęta jak zabawki, których można tak po prostu się pozbyć, gdy się znudzą. Poprzez akcje edukacyjne w szkołach i przedszkolach uświadamia najmłodszym mieszkańcom miasta, że zwierzęta też czują ból i chcą być dobrze traktowane. – Kiedy pracowałam w szkole zdarzało się, że minutę lekcji poświęcałam na ogłoszenia o kotach szukających domu. To też pomagało w adopcji. Zauważyłam, że w ostatnim czasie zainteresowanie młodzieży problemem bezdomności zwierząt spada, ale na szczęście jest wielu wspaniałych młodych wolontariuszy. Ogólna świadomość ludzi w tym temacie powoli wzrasta.W Legionowie pod tym względem jest coraz lepiej.

Agnieszka U. Kołnierzak

Zdjęcia dzięki uprzejmości Aleksandry Łachnowicz